- αποστείρωση
- Διαδικασία που απαλλάσσει ένα άτομο ή ένα αντικείμενο από όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Η α. χρησιμοποιείται κυρίως στη μικροβιολογία, την ιατρική, τη φαρμακευτική και στις βιομηχανίες τροφίμων για την καταστροφή των μικροοργανισμών. Με την α. καταστρέφονται όλοι οι μικροοργανισμοί, παθογόνοι και μη, και κυρίως οι πιο ανθεκτικές μορφές τους που είναι τα σπόρια, π.χ. ενδοσπόρια ορισμένων βακτηρίων.
Η α. διαφέρει από την απολύμανση, η οποία στρέφεται μόνο εναντίον ορισμένων παθογόνων μικροβίων. Η α. μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με έκθεση σε θανατηφόρους φυσικούς ή χημικούς παράγοντες είτε ακόμα, σε ειδικές περιπτώσεις διαλυμάτων, με φιλτράρισμα. Η πύρωση είναι o πιο συνηθισμένος τρόπος α. για πολλούς σκοπούς. Η ξηρή θέρμανση (κλίβανοι) είναι ο κύριος τρόπος α. γυάλινων υλικών και γενικά εργαλείων που αντέχουν στις υψηλές θερμοκρασίες. Τα αντικείμενα περιτυλίγονται με χαρτί για να μη μολυνθούν αργότερα και παραμένουν στον κλίβανο για 90 λεπτά στους 170°C.
Η υγρή θέρμανση γίνεται συνήθως με ατμό και πίεση (με τα λεγόμενα αυτόκαυστα) για υδατικά διαλύματα. Η ανθεκτικότητα όλων των οργανισμών ελαττώνεται σημαντικά με την επίδραση της υγρασίας. Ακόμα και τα πιο ανθεκτικά σπόρια θανατώνονται στη θερμοκρασία των 120°C που έχει το αυτόκαυστο. Μια άλλη μέθοδος α. είναι εκείνη του Τίνταλ (θέρμανση στους 100°C και έκθεση σε ρεύμα αέρα με ατμοσφαιρική πίεση για 30 λεπτά επί 3 συνεχείς ημέρες). Αυτή όμως η μέθοδος εφαρμόζεται μόνο σε διαλύματα που έχουν ελάχιστα θρεπτικά υλικά. Η παστερίωση, παρότι που δεν είναι με αυστηρά κριτήρια μέθοδος α. αλλά απολύμανσης, χρησιμοποιείται για την απαλλαγή του γάλακτος από μικρόβια με θέρμανση στους 62°C για 30 λεπτά. Η μέθοδος αυτή αρκεί για να θανατώσει τα βακτήρια που μολύνουν το γάλα, ενώ αφήνει ζωντανά τα αβλαβή, χωρίς να αλλοιώνει τη γεύση του.
Αποστείρωση χειρουργικών εργαλείων με ατμό υψηλής πίεσης στα αυτόκαυστα.
Εγκατάσταση αποστείρωσης μεταλλικών περιβλημάτων που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία συντηρημένων τροφίμων. Η αποστείρωση γίνεται συνήθως με πύρωση, αλλά και με άλλα μέσα.
* * *η (Μ ἀποστείρωσις)νεοελλ.η πλήρης καταστροφή των μικροοργανισμών που υπάρχουν σε κάποια ουσία ή αντικείμενο, απολύμανση, παστερίωσημσν.πλήρης στείρωση, έλλειψη γονιμότητας.
Dictionary of Greek. 2013.